Iedereen heeft al eens een slechte nacht.
Dan voelt u zich de volgende dag misschien moe en prikkelbaar en verloopt alles iets minder vlot dan gewoonlijk. Dit is geen ramp: dit soort slaaptekort haalt u meestal snel in.
Wanneer u echter nachten lang slecht slaapt en merkt dat dit uw dagelijks functioneren blijft verstoren, kan het zinvol zijn verdere stappen te ondernemen.
Bij obstructieve slaapapneu is er sprake van adempauzes die het gevolg zijn van het afsluiten (=obstructie) van de neus/keelholte. Het is de meest frequente diagnose in ons slaaplabo. Het gaat meestal om mensen die vaak heel erg luid snurken en overdag moe zijn, verstrooid, weinig geconcentreerd en makkelijk in slaap vallen (bijvoorbeeld in het verkeer).
Oorzaak
De klachten worden veroorzaakt door een (bijna) volledige afsluiting van de bovenste luchtweg ter hoogte van huig, keel, tongbasis of strottenhoofd tijdens het slapen. Dit gebeurt meerdere malen per nacht; men spreekt van een ernstig slaapapnoesyndroom van zodra dit meer dan 30 maal per uur gebeurt.
Tijdens deze apnoes houdt het snurken op (stilte!). Het zuurstofgehalte daalt in het bloed. Hierdoor worden de ademhalingscentra ter hoogte van de hersenen gealarmeerd, deze stimuleren de ademhalingsspieren tot grotere inzet. Door deze verhoogde ademhalingsarbeid en door de alarmsignalen naar de hersenen, wordt de patiënt telkens kort wakker en kan de ademhaling herstarten, meestal met een luid snurkend of zuigend geluid.
Dit proces kan zich soms tot meer dan 500 keer per nacht herhalen en hierdoor is er nooit een diepe en verkwikkende slaap en kunnen deze mensen zich heel erg moe en slaperig voelen overdag.
Bij slaapapneu is er een verhoogd risico op:
Behandelmogelijkheden
Hierbij zijn er, meestal in de eerste helft van de slaap, korte ongecontroleerde beenbewegingen.
Deze herhalen zich met een interval van 15 tot 45 seconden en kunnen worden gevolgd door een korte ontwaak-episode. De patiënt is zich hier niet altijd bewust van. Door deze beenbewegingen is er vaak slaperigheid en/of vermoeidheid overdag.
Vaak hebben deze mensen vóór het slapengaan last van rusteloze benen: men heeft de neiging met de benen te bewegen omwille van een vervelend, moeilijk te omschrijven gevoel in de benen dat enkel voorkomt als men in een rustige houding zit.
De behandeling is meestal medicamenteus.
Narcolepsie is een neurologische stoornis. De ziekte wordt gekenmerkt door een overdreven en hinderende slaperigheid overdag, en erg levendige dromen ’s nachts. De diagnose, en zeker de opvolging en behandeling gebeuren door de neuroloog. Vaak is er nood aan centraal stimulerende geneesmiddelen (Modafenil), naast eventuele psychologische begeleiding (aanpassen levensstijl).
Symptomen
Hypersomnie of overdreven slaperigheid overdag is een symptoom van verschillende ziektebeelden (zoals narcolepsie of slaapapneu).
Soms is er echter sprake van ‘idiopathische hypersomnie’. Dit komt vaker voor dan narcolepsie en wordt gekenmerkt door overdreven slaperigheid overdag zonder duidelijke oorzaak. Een slaapstudie is nodig om andere oorzaken van slaperigheid uit te sluiten.
De slaperigheid kan voorkomen in verschillende gradaties. Mensen geven aan dat ze op ongewenste momenten in slaap vallen. Meestal treedt deze slaperigheid op tijdens zittende activiteiten, zoals bij het tv kijken, tijdens vergaderingen of zelfs achter het stuur.
Wanneer u het gevoel hebt ’s nachts veel wakker te liggen spreken we over insomnia of slapeloosheid. U kan hierbij moeite hebben met inslapen, doorslapen of vroeg ontwaken ’s ochtends. Wanneer insomnia lang aanhoudt gaat het gepaard met klachten in het functioneren overdag. U kan zich onder andere vermoeid voelen, problemen ervaren met uw geheugen of uw concentratie, prikkelbaarder of emotioneler zijn,…
Oorzaken van insomnia kunnen acuut zijn, zoals een ingrijpende emotionele gebeurtenis, maar ook chronisch, zoals een lastige werksituatie of aanhoudende zorgen in de thuiscontext. Vaak ontstaat insomnia in een stressperiode maar blijven de slaapklachten ook nadien bestaan, omdat het vertrouwen in de slaap verdwenen is.
Indien u lijdt aan slapeloosheid kan u baat hebben bij cognitieve gedragstherapie bij insomnia (CGT-i)
(Klik hier voor de folder).
Als uw hoofklacht insomnia is maakt u best een afspraak bij de psycholoog van het slaaplabo. Indien nodig kan zij u doorsturen voor een slaapstudie ter uitsluiting van andere slaapstoornissen.
Wanneer u het gevoel heeft dat de kwaliteit van uw slaap niet optimaal is, of ondanks voldoende uren slaap steeds vermoeid opstaat, is er mogelijks een lichamelijke oorzaak onderliggend aan uw slaapklachten. Een slaaponderzoek kan dan meer duidelijkheid brengen. Dergelijk onderzoek brengt immers de kwaliteit van de slaap die u heeft in kaart.
Vóór het eigenlijke slaaponderzoek wordt u meestal eerst gezien door één van de leden van het slaapteam. Al naargelang het vermoedelijke onderliggende probleem kan dit een zenuwarts (neuroloog), longarts (pneumoloog), neus-keel-oor-arts, psychologe of psychiater zijn. Door verdere ondervraging en klinisch onderzoek wordt het slaapprobleem verder in kaart gebracht. Er wordt ook gevraagd een vragenlijst in te vullen. Een afspraak voor een slaapstudie wordt gemaakt.
Soms wordt u ook doorgestuurd door een andere specialist, bijvoorbeeld hartspecialist, specialist van de inwendige klieren (endocrinoloog), obesitaschirurg of andere.
Tijdens het eigenlijke slaaponderzoek worden meerdere signalen continu gevolgd:
Al deze onderzoeken zijn pijnloos. Aan de hand van de resultaten wordt nagegaan of er een slaapstoornis aanwezig is
In sommige gevallen zal u gevraagd worden om ook de dag ná het slaaponderzoek in het ziekenhuis te blijven. Dit is voor de zogenaamde Multiple Slaap Latentie Test (MSLT). Bij deze MSLT wordt gevraagd om overdag 4 dutjes van telkens 20 minuten te doen. Hierbij wordt nagegaan of er in deze dutjes effectieve slaap voorkomt én hoelang het duurt vooraleer u in slaap valt (= slaaplatentie).
Wanneer uw hoofdklacht echter slapeloosheid is (moeilijkheden met inslapen of doorslapen, lange periodes wakker liggen ’s nachts) is een slaapstudie minder zinvol en bent u waarschijnlijk meer gebaat bij slaaptherapie (zie onder, bij 'meer informatie').
In onze brochure 'Slaapwel!' vindt u een antwoord op bovenstaande vragen. Klik hier om de brochure te openen (pdf).
Bekijk ook de korte videofilms op Youtube van onze psychologe en slaapexperte Hanne Raets:
- Opbouw van de slaap
- Waarom vallen we in slaap?
- Slaapproblemen aanpakken
Klik hier voor het artikel over het slaaplabo uit ons 'Samen Beter' magazine, editie mei 2021.
Klik op de titel om de pdf-versie van onze infofolders te openen:
Contactinfo
Een afspraak maken bij één van de leden van het slaaplabo, of bij de cpap-verpleegkundige, kan via het centraal afsprakenbureau 052 25 25 05
Bij problemen met uw cpap-behandeling kan u ook contact opnemen met de cpap-verpleegkundige via cpap@azsintblasius.be of via 052 25 22 75
bereikbaar op maandag en dinsdag van 9u00 tot 16u30.
We ontvingen een veiligheidsmelding van fabrikant Philips over verschillende CPAP-apparaten die we in het slaaplabo van AZ Sint-Blasius gebruiken voor de behandeling van slaapapneu.
Mogelijk houdt het gebruik ervan een gezondheidsrisico in. Lees meer op deze pagina.